यसकारण सभामुख चयनमा पछि हटे प्रधानमन्त्री ओली ?

काठमाडौं । पार्टीमा एकलौटी निर्णय गर्न माहिर मानिएका प्रधानमन्त्री केपी ओली सभामुख चयन प्रक्रियामा पछि हटेका छन् । सकभर पार्टी निर्णय आफैले भने अनुसार हुनु पर्ने र त्यसै गदै आईरहेका ओली पछिल्लो पार्टी निर्णयमा पछि हटेर इतर पक्षको निर्णयमा सहमत भएका हुन् ।

बलात्कार प्रयासमा तत्कालिन सभामुख कृष्णबहादुर महराले संसदवाट राजीनामा दिएपछि उनी त्यो पदमा आफना विश्वासपात्र सुवास नेम्वाङलाई पु¥याउन चाहन्थे । त्यसका लागि उनले भगिरथ प्रयास पनि गरे । कहिले संसद नै बन्धक बने पनि बनोस तर अडान नछोड्ने नीति लिए, कहिले उपसभामुख शिवमाया तुम्बाहाम्फेलाई नै पनि उचालेर राजीनामामा दोहोरो रणनीति अख्तियार गरे ।

तर आखिरमा केही सीप नचलेपछि प्रधानमन्त्री ओली सभामुख उम्मेदवार चयनमा पार्टीका कार्यकारी अध्यक्ष प्रचण्डको प्रस्तावमा सहमतिमा आईपुगेका थिए । त्यसपछि नै नेकपाले स्थायी समिति सदस्य अग्नि सापकोटालाई सभामुख उम्मेदवार बनाउने सर्वसम्मत निर्णय लिएको थियो ।

पार्टी एकताको शक्ति सन्तुलन मिलाउनु पर्ने, नेता कार्यकर्ताको मनोविज्ञान बुभ्mनु पर्ने भन्दै पार्टी एकता पूर्वको भागबन्डाकै आधारमा प्रचण्ड सभामुख प्रस्ताव आफुले गर्न पाउनु पर्ने पक्षमा थिए । उनले त्यसैका लागि पार्टीभित्र नेताहरुसँग विभिन्न चरणमा कुराकानी गरेर प्रयास पनि गरे ।

ओली अनुभवी, योग्य र पूर्व समुहका आधारमा नभई सबैले रुचाइन सक्ने पात्रको खोजी गर्नुपर्ने भन्दै आफ्नै गुटका अति विश्वासपात्र नेम्वाङलाई सभामुख बनाउन अन्तिमसम्म पनि कसरतमा लागेका थिए । तर यो पटक अध्यक्ष प्रचण्डले पनि पार्टीभित्रका नेता कार्यकर्ताको मनोविज्ञान बुझेरै अग्निको नाममा चट्टानी अडान लिईरहे ।

त्यसपछि मात्र अग्नि सापकोटालाई सभामुख बनाउने निर्णयमा ओली लचक बनेर आईदिए । नेकपाभित्रका दुई अध्यक्षको आ–आफनो अडान जारी रहेको भए यो विषयमा पार्टीभित्र बहुमत÷अल्पमतकै अवस्था समेत आउन सक्ने थियो ।

सचिवालयका ९ सदस्य मध्ये पूर्व एमाले खेमाकै तीन जना नेताहरु झलनाथ खनाल, माधव नेपाल र वामदेव गौतम सभामुख उम्मेदवार प्रचण्डले प्रस्ताव गर्न पाउनु पर्ने पक्षमा थिए । ओली, इश्वर पोखरेल र विष्णु पौडेल मात्र ओलीको प्रस्तावमा सुवास नेम्वाङको पक्षमा थिए ।

त्यसमा पनि महासचिव पौडेल पछिल्ला दिनमा पार्टीमा यही विषयको विवादमा नअल्झिन र अब अडान छोडिदिन ओलीलाई मनाउने पक्षमा पुगिसकेका थिए । अन्य सचिवालयका ६ सदस्य पूर्व माओवादीवाट सभामुखको निश्र्कषमा पुगिसकेका थिए ।

प्रचण्डले सकभर दुई अध्यक्षका बीचमै ओलीलाई मनाएर अग्निको पक्षमा सहमति जुटाउने नभए, सचिवालय, स्थायी समिति र आवश्यक पर्दा केन्द्रीय समितिमै लगेर निर्णय गराउने पक्षमा लागेका थिए ।

नेकपाभित्र प्रचण्ड र माधव नेपाल मिल्दा केन्द्रीय समिति भित्रै झण्डै दुई तिहाई पुग्ने समिकरण थियो । प्रचण्डलाई सभामुख चयनमा पूर्व माओवादीको भन्दा पनि वरिष्ठ नेता माधव नेपाल र झलनाथ खनालको दरिलो साथ मिलेको थियो । त्यो राजनीतिक समिकरण निर्माणका लागि २३ भदौमा वामदेव गौतम निवास भैसेपाटीमा भएको भेलाले पनि निर्णायक भूमिका खेलेको थियो ।

यो बुझेका ओली पार्टीभित्र बहुमत, अल्पमतको अवस्था सिर्जना हुदाँ आफु कमजोर बनेको सन्देश जाने भयमा थिए । त्यसपछि नै उनले सभामुखमा आफैले लिदै आएको अडान छोडेका थिए । अन्तिममा ओलीले प्रचण्डले प्रस्ताव गरेको सापकोटाको नाममा अदालतमा हत्या आरोपमा मुद्दा विचाराधिन रहेको भनेर पनि प्रचण्डलाई ब्याक गराउन खोजेका थिए ।

तर प्रचण्डले जनयुद्धकालका त्यस्ता घटनाको मुद्धा खोजी गर्ने हो भने आफु र गृहमन्त्री बादलको नाममा समेत रहेको हुन सक्ने र यस्ता विषयमा अल्झिन नहुने जवाफ फर्काएपछि ओली प्रचण्डको अडानमा टिक्न नसकेको नेकपा स्रोत बताउँछ । ‘ओलीको यो पछि हटाई त्यक्तिकै भएको होइन,’ नेकपाका एक स्थायी समिति सदस्यले सफलखबरसँग भने,–‘राजनीतिक आकलन र पार्टीभित्र आफु इतर समुहमा बढ्दो धुव्रिकरण देखेरै ओली आप्mनो अडानबाट पछि हटने निश्र्कषमा पुगेका हुन् ।’