स्वदेश फर्किए कुलमान घिसिङ, नयाँ पार्टी खोल्ने की पूरानै पार्टीबाट राजनीति गर्नेबारे अझै अनिर्णित

काठमाडौं । नेपालमा लोडसेडिङ अन्त्य गरी ‘नेशनल हिरो’ बनेका नेपाल विद्युत प्राधिकरण पूर्व कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङको नाम फेरि एकपटक देशको राजनीतिक फलकमा चुलिएको छ ।

दुई साताको खाडी मुलुक भ्रमण सकेर सोमबार स्वदेश फर्किएका घिसिङ अब राजनीतिक पाटोमा प्रवेश गर्ने तयारीमा छन् । तर, उनले कुन मोड लिने - पुरानै पार्टीमा प्रवेश गर्ने कि नयाँ दल खोल्ने भन्ने निर्णय भने अझै गरेका छैनन् ।

घिसिङले जुलाई २ देखि १३ सम्म बहराइन, युएई, ओमान र कतारको भ्रमण गरे । विभिन्न नेपाली समुदायसँगको प्रत्यक्ष भेटघाट, अन्तरक्रिया र आत्मीय संवादले उनको यो भ्रमण केवल व्यक्तिगत मात्र थिएन भन्ने संकेत देखिन्छ । यद्यपि उनले यो भ्रमणलाई व्यक्तिगत भन्दै सामाजिक सञ्जालमार्फत साझेदारी गरेका छन् । राजनीतिक वृत्तले भने यसलाई ‘विदेशी नेपाली समुदायसँग सम्बन्ध निर्माण र मनोविज्ञान बुझ्ने प्रयास’ भनेर हेरेका छन् ।

उनका अगाडिका बाटाहरू सजिला छैनन् । दलभित्रको असहिष्णु प्रतिस्पर्धा, भित्री गुटबन्दी, संसदीय प्रणालीको जटिलता र राज्य संयन्त्रको राजनीतिक पूर्वाग्रहजस्ता तत्वहरूले उनीमाथि गहिरो असर पार्न सक्छ । त्यसैले उनका हरेक पाइला अब कुटनीतिक र रणनीतिक हुने निश्चितप्राय छ ।

प्रवासी नेपाली समुदायमा रुचाइएका घिसिङ केपी शर्मा ओली नेतृत्वको सरकारले हटाउन खोज्दा खाडी मुलुकका नेपालीले सामाजिक सञ्जालमार्फत व्यापक विरोध गरेका थिए । यही कारण, यसपटकको भेटघाटलाई उनले पुरानो सम्बन्धलाई अझ सशक्त बनाउन र आगामी योजनामा समर्थन जुटाउन प्रयोग गरेका हुनसक्ने आँकलन गरिँदैछ ।

घिसिङको नाम यसअघि २०७४ को प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा पनि चर्चामा आएको थियो । नेकपा (माओवादी केन्द्र)ले उनलाई काठमाडौं–३ बाट उम्मेदवार बनाउने चर्चा चले पनि उनी निर्वाचनमा सहभागी भएनन् । स्मरण रहोस्, उनी माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ प्रधानमन्त्री र जनार्दन शर्मा ऊर्जा मन्त्री हुँदा नेपाल विद्युत प्राधिकरणको कार्यकारी निर्देशकमा नियुक्त भएका थिए । सोही कार्यकालमा उनले ऐतिहासिक रूपमा लोडसेडिङ अन्त्य गर्दै जनमानसमा लोकप्रियता कमाएका थिए ।

यही पृष्ठभूमिका कारण उनी माओवादी केन्द्रमै फर्कने सम्भावना प्रवल देखिएको छ । कतिपयले नयाँ राजनीतिक दल बनाएर अघि बढ्नुपर्ने सुझाव दिइरहेका छन् । तर नयाँ दल खोल्न लाग्ने समय, पूर्वतयारी, संगठन विस्तार र सम्भावित राज्य दमनको डर समेत उनले महसुस गरिरहेका छन् । खासगरी, छोटो समयमै उदाएका रवि लामिछानेमाथि भएको ‘संस्थागत हमला’ र राज्य संयन्त्रको आक्रामक व्यवहार घिसिङको मनमा अझै ताजा छ ।

राजनीतिक जानकारहरुको धारणा छ- कुलमानजस्तो लोकप्रिय र छवि शुद्ध नेताले ‘शून्य’ बाट राजनीतिक संगठन निर्माण गर्नु जोखिमपूर्ण हुन सक्छ । उनीहरुलाई पहिले नै संगठन, जनशक्ति र संसाधनको बलियो आधार रहेको दलमा प्रवेश गरी राजनीतिको मूलधारबाट अघि बढ्नु रणनीतिक हिसाबले उचित हुने देखिन्छ । तर, यतिबेला घिसिङले न त आफू कुनै दलमा प्रवेश गरेको स्पष्ट पारेका छन्, न नयाँ दल खोल्ने घोषणा गरेका छन् ।

नेपालमा राजनीतिक भ्रष्टाचार, अक्षमता र दलदलीय स्वार्थवृत्तिको आलोचना भइरहेका बेला कुलमान घिसिङ जस्तो ‘सफल कार्यकारी’ राजनीतिमा आउनु पर्ने आशा गर्न थालेका छन् । यही कारण उनको राजनीतिक प्रवेशको चर्चा केवल व्यक्तिगत यात्रा होइन, वर्तमान राजनीतिक वैकल्पिक नेतृत्वप्रति जनआशाको अभिव्यक्ति पनि हो ।

तर, उनका अगाडिका बाटाहरू सजिला छैनन् । दलभित्रको असहिष्णु प्रतिस्पर्धा, भित्री गुटबन्दी, संसदीय प्रणालीको जटिलता र राज्य संयन्त्रको राजनीतिक पूर्वाग्रहजस्ता तत्वहरूले उनीमाथि गहिरो असर पार्न सक्छ । त्यसैले उनका हरेक पाइला अब कुटनीतिक र रणनीतिक हुने निश्चितप्राय छ ।

खाडी मुलुक भ्रमण सकेर स्वदेश फर्किएका कुलमान घिसिङ अब ‘राजनीतिक प्रवेश’ नामक यात्रा सुरु गर्ने संघारमा छन । उनी कुन बाटो लिन्छन्, पुरानै दलबाट अघि बढ्ने कि नयाँ ‘घिसिङ ब्रान्ड’ राजनीतिको श्रीगणेश गर्ने ? यो अझै खुलेको छैन । तर, उनले गरेको हरकदम अब देशका नागरिक, राजनीतिक वृत्त र सञ्चार जगतको सतर्क निगरानीमा रहने निश्चित छ ।