ओली र भण्डारी बीच ध्रुवीकरण तीव्र, सचिवालयमा यस्तो छ समिकरण...

काठमाडौं ।  नेकपा (एमाले) भित्र पूर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीको सक्रिय राजनीति गर्ने घोषणा पछि गम्भीर आन्तरिक द्वन्द्व चुलिएको छ । अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले भण्डारीलाई पार्टीभित्र प्रतिस्पर्धीको रूपमा बुझ्दै खुला रूपमा छेकबार गर्न थालेपछि एमाले नेतृत्व तहमा स्पष्ट ध्रुवीकरण देखिन थालेको हो ।

भण्डारीले विगत एक वर्षदेखि पार्टी सदस्यता नवीकरणको प्रक्रिया अगाडि बढाउँदै आएकी थिइन् । तर, ओलीले त्यसलाई ‘पेन्डिङ’मा राख्ने निर्णयसँगै एमालेभित्रको शक्ति संघर्ष नयाँ मोडमा पुगेको छ । पार्टीको सर्वोच्च तह केन्द्रीय सचिवालयमै भण्डारी र ओली पक्षधर नेताहरू खुलेर उभिन थालेका छन् । यधपी ओली र भण्डारीका बीचमा आइतबार एमाले मुख्यालय च्यासलमा छलफल भएको छ । बाहिर दुइृ नेताले अब मिलेरै अगाडी बढ्ने बताएपनि भित्रभित्र तीव्र आन्तरिक धुव्रिकरण सुरु भएको छ ।

सचिवालयमै दुई ध्रुव :  यस्तो छ समिकरण

नेकपा एमालेका पदाधिकारीहरुको केन्द्रीय सचिवालय छ । १९ सदस्यीय पदाधिकारीमा एक जना टोपवहादुर रायमाझी भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा जेलमा रहेका कारण निलम्बनमा छन् । बाँकी १८ जना नेताहरुमा ओली की भण्डारी भनेर कित्ताकाँट सुरु भएको छ । केन्द्रीय सचिवालयमा अहिले ओली र भण्डारी पक्षधर नेताहरूको संख्या करिब समान देखिएको छ।

विद्या भण्डारी पार्टीभित्र पुनः सक्रिय भएलगत्तै ओलीमा असहजता देखिएको छ । एकातिर पार्टीभित्रको महिला, राष्ट्रियता र समाजवादी लाइनको नेतृत्वमा उनी स्थापित नेतृका रूपमा देखिन्छिन् भने अर्कातिर ओलीको दीर्घकालीन एकल नेतृत्वलाई चुनौती बन्ने खतरा पनि उस्तै छ । यही कारण ओलीले सदस्यता नवीकरणमै रोक लगाएर भण्डारीको प्रभाव रोक्ने प्रयास गरेका छन् ।

भण्डारीको पक्षमा वरिष्ठ उपाध्यक्ष ईश्वर पोखरेल, उपाध्यक्ष युवराज ज्ञवाली र सुरेन्द्र पाण्डे, तथा सचिव गोकर्ण विष्ट र रघुवीर महासेठ उभिएका छन् । ओलीको पक्षमा उपाध्यक्ष रामबहादुर थापा, महासचिव शंकर पोखरेल, उपमहासचिव प्रदीप ज्ञवाली र विष्णु रिमाल, तथा सचिव लेखराज भट्ट र पद्माकुमारी अर्याल छन् ।

यसबीच, उपाध्यक्षहरु अष्टलक्ष्मी शाक्य, विष्णु पौडेल र गुरु बराल तथा सचिवहरु पृथ्वीसुब्बा गुरुङ, योगेश भट्टराई र छविलाल विश्वकर्मा तटस्थ भूमिकामा छन् । उनीहरु कहिले ओलीतिर त कहिले भण्डारीतिर नजिक जस्तो देखिएर छलफलमा छन् । तर उनीहरुले आफनो कित्ता प्रष्ट पारिनसकेको एमाले नेताहरुको भनाई छ ।

पार्टीको शक्ति सन्तुलन सचिवालयमै यसरी दुई खेमामा बाँडिएपछि अबको राजनीतिक निर्णयहरूमा गम्भीर रस्साकस्सी हुने संकेत देखिएको छ । एमालेमा नेकपा कालपछि ओलीको एकछत्र राज चल्दै आएको थियो । ओलीले जे बोल्थे, त्यही पार्टी निर्णय हुन्थ्यो । कसैले ओलीको बोली र निर्णयमा धावा बोल्न सक्दैनथे । पार्टीभित्रको आन्तरिक लोकतन्त्र असाध्यै कमजोर बनेको थियो । जव भण्डारीले राजनीतिमा आउने घोषणा गरिन्, एमालेभित्र धुव्रिकरण तीव्र मात्र बनेन, विस्फोटकै अवस्थामा रह्यो ।

ओलीको नयाँ भरोसा : पूर्व माओवादी धारका नेता

अध्यक्ष ओलीले अहिले पार्टीभित्र सत्ता सन्तुलन आफ्नो पक्षमा राख्न पूर्व माओवादी पृष्ठभूमिका नेताहरूलाई फेरि सक्रिय रूपमा साथ लिन थालेका छन् । उपाध्यक्ष रामबहादुर थापालाई उनले सरकारी सेवा–सुविधासहितको जिम्मेवारी दिँदै आफ्नो वरिपरि राखेका छन ्।

त्यस्तै, सुदूरपश्चिममा भिम रावललाई एमालेबाटै निश्कासन गरेर सम्भावित चुनौतीलाई रोक्न ओलीले लेखराज भट्टलाई अगाडि बढाएका छन् । रावललाई निष्क्रिय पार्दै उनले कर्ण थापालाई समेत छायाँमा धकेलेका छन् । थापा खुलेर भण्डारीको पिल्लरका रुपमा देखा परेपछि भटटलाई ओलीले सुदूरपश्चिममा आफनो पक्षमा खटाउन थालेका छन् ।

पछिल्लो समय पत्रकार विजयकुमार पाण्डेसँगको अन्तर्वार्तामा ओलीले टोपबहादुर रायमाझीको पनि उल्लेख गरेर रायमाझीको पक्षमा पनि सान्त्वना दिएका छन् कि, उनी अझै माओवादी पृष्ठभूमिका नेताहरूसँग कार्यगत सहकार्यको लाइनमा छन् ।

ओली पक्षका नेताहरूको बुझाइमा, पार्टीभित्र संख्या बल नभए पनि ‘कमिटी अंकगणित’ आफ्नो पक्षमा राख्न पूर्व माओवादी नेताहरू निर्णायक हुने छन् । यही आधारमा ओली ती नेताहरूसँग सम्बन्ध सुदृढ बनाउँदै एमालेमा आफ्नो पकड मजबुत बनाउन चाहिरहेका छन् ।

भण्डारीको उभार र ओलीको आशंका

विद्या भण्डारी पार्टीभित्र पुनः सक्रिय भएलगत्तै ओलीमा असहजता देखिएको छ । एकातिर पार्टीभित्रको महिला, राष्ट्रियता र समाजवादी लाइनको नेतृत्वमा उनी स्थापित नेतृका रूपमा देखिन्छिन् भने अर्कातिर ओलीको दीर्घकालीन एकल नेतृत्वलाई चुनौती बन्ने खतरा पनि उस्तै छ । यही कारण ओलीले सदस्यता नवीकरणमै रोक लगाएर भण्डारीको प्रभाव रोक्ने प्रयास गरेका छन् ।

तर सचिवालयमै बराबरी समर्थन र तटस्थ नेताहरूको भूमिकाले अब भण्डारीलाई पूर्ण रूपले छेक्न ओलीलाई सहज हुने देखिँदैन । आज देखि बस्न लागेको केन्द्रीय कमिटी बैठकमा यी ध्रुवीकरण झन स्पष्ट र टकरावपूर्ण बन्ने सम्भावना छ ।